Utopia/is: Difference between revisions
No edit summary |
No edit summary |
||
| (4 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 7: | Line 7: | ||
== Stef == | == Stef == | ||
Í meistaraverki sínu veltir More fyrir sér hvaða stjórnarfar sé best. Hann lýsir ímyndaðri eyju, | Í meistaraverki sínu veltir More fyrir sér hvaða stjórnarfar sé best. Hann lýsir ímyndaðri eyju, ímyndaðri samveldisútópíu (sem þýðir „staðleysa“), þar sem fólk lifir samkvæmt reglu skynseminnar – laust við fátækt, glæpi og óréttlæti. Þetta er tilraun til að lýsa fyrirmyndarsamfélagi, þar sem nágranni lifir í sátt við náunga sinn og þjóðir eru einhuga – ekki undir nauðung manngerðra laga, heldur undir náðarsprota, heilögum vilja hins hæsta. | ||
<span id="Influence"></span> | <span id="Influence"></span> | ||
== Áhrif == | == Áhrif == | ||
„Útópía“ | „Útópía“ gerir mikið fyrir marga. Sagnfræðingar hafa litið á Útópíu sem fyrirmynd að breskri heimsvaldastefnu, mannúðarleg stefnuyfirlýsing um algerar umbætur á endurreisnarkristinni og bókmenntarýni óbundins menntamanns. | ||
Í henni lýsir More hugsjónarsamfélagi þar sem öll eign er sameiginleg og | Í henni lýsir More hugsjónarsamfélagi þar sem öll eign er sameiginleg og matvælum er dreift á almennum mörkuðum og í sameiginlegum matsölum. Með víðtækri fordæmingu sinni á allri einkaeign hafði „Útópía“ áhrif á fyrstu sósíalistahugsuði. Karl Kautsky, þýski sósíalíski fræðimaðurinn, leit á „Útópíu“ „sem framtíðarsýn sósíalísks samfélags“<ref>John Anthony Scott, Introduction to ''Utopia'' (Inngangur að ''Fyrirmyndarríkinu)'', þýð. Peter K. Marshall (New York: Washington Square Press, 1965), bls. xvii.</ref> og fagnaði More sem föður bolsévíkabyltingarinnar. | ||
Útópískt samfélag More og sovéskur kommúnismi eru áberandi ólík. Til dæmis, í „Útópíu“, var ríkisborgararéttur háður trú á réttlátan Guð sem umbunar eða refsar í lífinu eftir dauðann. | Útópískt samfélag More og sovéskur kommúnismi eru áberandi ólík. Til dæmis, í „Útópíu“, var ríkisborgararéttur háður trú á réttlátan Guð sem umbunar eða refsar í lífinu eftir dauðann. | ||
Prófessor John Anthony Scott segir að „skoðanir More á kommúnisma og einkaeign hafi verið útskýrðar sem | Prófessor John Anthony Scott segir að „skoðanir More á kommúnisma og einkaeign hafi verið útskýrðar sem tákn klausturhugsjónar miðalda þar sem kristnir karlar og konur sóru heit um fátækt og hreinlífi, deildu öllu sameiginlegu og helguðu sig með bæn og góðverkum þjónustu við fátæka og sjúka.“<ref>Sama heimild, bls. xvii–xviii.</ref> | ||
<span id="See_also"></span> | <span id="See_also"></span> | ||
Latest revision as of 17:03, 25 July 2025
„Útópía“ var helsta bókmenntaverk Sir Thomas More (1478–1535), gefið út árið 1516, hnyttin afhjúpun á yfirborðsmennsku borgarlegs lífernis á Englandi og augljósum lesti breskra laga.
Stef
Í meistaraverki sínu veltir More fyrir sér hvaða stjórnarfar sé best. Hann lýsir ímyndaðri eyju, ímyndaðri samveldisútópíu (sem þýðir „staðleysa“), þar sem fólk lifir samkvæmt reglu skynseminnar – laust við fátækt, glæpi og óréttlæti. Þetta er tilraun til að lýsa fyrirmyndarsamfélagi, þar sem nágranni lifir í sátt við náunga sinn og þjóðir eru einhuga – ekki undir nauðung manngerðra laga, heldur undir náðarsprota, heilögum vilja hins hæsta.
Áhrif
„Útópía“ gerir mikið fyrir marga. Sagnfræðingar hafa litið á Útópíu sem fyrirmynd að breskri heimsvaldastefnu, mannúðarleg stefnuyfirlýsing um algerar umbætur á endurreisnarkristinni og bókmenntarýni óbundins menntamanns.
Í henni lýsir More hugsjónarsamfélagi þar sem öll eign er sameiginleg og matvælum er dreift á almennum mörkuðum og í sameiginlegum matsölum. Með víðtækri fordæmingu sinni á allri einkaeign hafði „Útópía“ áhrif á fyrstu sósíalistahugsuði. Karl Kautsky, þýski sósíalíski fræðimaðurinn, leit á „Útópíu“ „sem framtíðarsýn sósíalísks samfélags“[1] og fagnaði More sem föður bolsévíkabyltingarinnar.
Útópískt samfélag More og sovéskur kommúnismi eru áberandi ólík. Til dæmis, í „Útópíu“, var ríkisborgararéttur háður trú á réttlátan Guð sem umbunar eða refsar í lífinu eftir dauðann.
Prófessor John Anthony Scott segir að „skoðanir More á kommúnisma og einkaeign hafi verið útskýrðar sem tákn klausturhugsjónar miðalda þar sem kristnir karlar og konur sóru heit um fátækt og hreinlífi, deildu öllu sameiginlegu og helguðu sig með bæn og góðverkum þjónustu við fátæka og sjúka.“[2]
Sjá einnig
Heimildir
Pearls of Wisdom, 25. bindi, nr. 56.
El Morya, Chela-neminn og vegurinn: Leiðarlyklar að sálarstjórn á vatnsberaöld, Bræðralagsútgáfan, 2023.
Elizabeth Clare Prophet, Saint Germain On Prophecy, 2. rit, kafli 17.